Fotograaf
Een mens worden
[Over the last couple of years, this text has been part of my performance at Boys Won't Be Boys. It is originally intented to be a spoken text.]
Ik ben 12, ik zit in de kerk en ik kijk naar mijn vader, hoog op zijn preekstoel.
Hij praat grote woorden, strak in pak, bordeauxrode stropdas;
“Onze Vader die in de Hemelen zijt”
Terwijl mijn gedachten afdwalen – ik ben een beetje een dromerig kind – probeer ik mijn vader te herkennen in de dominee die daar staat
En besef ik dat een pak ook maar een kostuum is
Mijn vader draagt dan een pak, maar mijn papa hangt op woensdagmiddag met zijn arm tot aan zijn oksel in zijn aquarium te kliederen
Mijn vader spreekt de zegen uit, maar mijn papa roept heel hard “Goh!”
als Ajax een kans mist
Mijn vader is een dominee, maar mijn papa is mijn papa
Ik ben 14 als mijn grootste geheim ontdekt wordt: "Er staat homoporno in de geschiedenis van de computer." Ik voel me betrapt en vernederd. Doodsbang. En bovenal: zo alleen. En ik vraag me af: ben ik mislukt? Als domineeszoon?
Ben ik een mislukte man?
De volgende zondag staat mijn vader weer gewoon op zijn preekstoel, en week in week uit vertelt hij prachtige verhalen – meestal gaan ze over mannen.
Mijn vader preekt over Jozef, de Onderkoning van Egypte. Dat klinkt stoer, maar eigenlijk is Jozef ook maar het dromerige lievelingetje van zijn ouders, die graag rond paradeert in zijn veelkleurige jurk. En die door zijn grote broers in de put wordt gegooid.
Mijn vader preekt over Koning David, de Grote David - of nou ja, groot; David was best klein van stuk, zeker vergeleken met de reusachtige Goliath. David zegt dat hij van geen enkele vrouw zoveel heeft gehouden als van Jonathan.
Mijn vader preekt over Mozes, die van God zelf de opdracht krijgt het Joodse volk uit Egypte te bevrijden. Maar hij durft de farao niet te confronteren, omdat hij stottert. Liever verstopt hij zich in de woestijn. Over Mozes staat geschreven dat hij de meest zachtmoedige van alle mensen was. Mooi woord vind ik dat: zacht-moedig.
Kijk, eigenlijk was het antwoord al die tijd daar, maar pas sinds kort realiseer ik me dat de christelijke traditie er bij uitstek een is van softies, underdogs en mislukte mannen. Terwijl veel christenen vandaag de dag met een grote boog om Jozef in z’n veelkleurige jurk zouden lopen. Ze zouden - stel ik me zo voor - zijn grote, sterke broers aanstellen als ouderlingen in de kerkenraad. En ze zouden de reusachtige Goliath op de preekstoel zetten, dat is nog eens een man met gezag waar je naar luistert, niet de kleine David.
Maar de kern van de traditie waar ik uit kom is dit: God koos in al zijn verhalen voor de underdogs, voor zachtmoedig, voor zacht.
En God werd zelf zacht. God werd letterlijk zacht: hij werd een mens van vlees en bloed.
Een echt mens, een Jezus, een Yeshua, de zoon van een timmerman en een tienermoeder
Geen gepolijst, perfect marmeren beeld, een mens van vlees en bloed
Een imperfect wezen: behaard, met eelt onder zijn voeten en een stinkende adem in de ochtend
Die wijn dronk en woedeaanvallen had en met een kus op zijn wang verraden werd door een van zijn beste vrienden
Die zich liet vernederen, volledig de controle verloor, vastgepind aan het kruis
En daar hangt-ie dan:
“Dit is mijn lichaam, neemt, eet”
(Hoe onderdanig, masochistisch)
Dit is mijn gehavende lichaam:
genomen, doorboord, overal littekens
(een mens geworden)
Ik ben 9, het is zondagmiddag, en ik lig verstopt onder het bed van mijn ouders. De deur van de slaapkamer gaat plots open en mijn vader loopt naar binnen, nog in zijn domineeskostuum - we komen net uit de kerk. Hij begint zich om te kleden, zijn nek met striemen die zijn strakke stropdas heeft achtergelaten krijgt eindelijk weer lucht.
Daar staat hij, in zijn onderbroek en een wit hemd met grote zweetkringen
Ik voel me opgelaten, hij weet niet dat ik hier ben of dat ik hem kan zien, het voelt
alsof ik iets fout doe
want
hij staat er zo kwetsbaar bij, vergeleken met die dominee die hij een uur geleden nog was. Mijn vader is een dominee die alle antwoorden heeft, maar mijn papa is een mens met zweetoksels
Dominees zijn soms net mensen
Mijn vader is een mens geworden
Misschien is dat wel het meest goddelijke, heilige, christelijke wat je kan doen:
een mens worden.
Net als God van je troon af komen
Geen koud marmer, maar een warme, zachte huid met haartjes en bultjes en vlekjes
Voelen, ondergaan, onzeker zijn, twijfelen, verlangen, om hulp vragen
Vallen en opstaan
Sterven en opstaan
Een mens worden
Amen